به نقل از «ایسنا»

«عود» غیر ایرانی نیست

تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۱۰۴۴۸

یک پژوهشگر حوزه مردم‌شناسی و هنرهای سنتی گفت: ایرانی‌ها فکر می‌کنند عود سازی عربی است، ‌درحالی‌که این ساز با ۱۵۰۰ سال قدمت، از ایران به کشورهای عربی رفته و درحال حاضرساختن و نواختن آن در ایران رواج دارد.

به گزارش ایسنا، به دنبال ثبت «هنر ساختن و نواختن ساز عود» در هفتدهمین کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث ناملموس یونسکو که هم‌اکنون در شهر رباط مراکش درحال برگزاری است، بهروز وجدانی، پژوهشگر حوزه مردم‌شناسی و هنرهای سنتی، درباره تاریخچه ساز عود که به گمان برخی سازی عربی محسوب می‌شود، ‌ توضیح داد:‌ تاریخچه پیدایش ساز عود به حدود ۱۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد، منتهی این ساز در ایران «بربت» (بربط) ‌نام داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس از مدتی که این ساز به مناطق اسلامی‌نشین عرب رفت، نام آن تغییر کرد و «عود» نام گرفت.  

او ادامه داد: صفحه رویی این سایز از جنس پوست است و در کشورهای عربی صفحه رویی ساز را از جنس چوب ساختند و برای همین نامش را هم عود (چوب) گذاشتند. از سویی ساز عود در کشورهای عربی تحول بیشتری داشته است و به همین خاطر ایرانی‌ها فکر می‌کنند این ساز، سازی عربی است، درصورتی‌که این‌طور نیست.

عضو هیأت علمی پژوهشی وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد: شیوه نواختن عود کم‌کم باب شد، عود عربی، عود ترکی، عود ایرانی. انواع عود از نظر ظاهری با هم تفاوتی نداشتند، به جز حجم کاسه آن‌ها. شیوه نواختن و سیم‌هایشان یکی است. عرب‌ها با عود موسیقی عربی، ترک‌ها موسیقی ترکی و ایرانی‌ها نیز موسیقی ایرانی را با استفاده از این ساز اجرا می‌کردند. مرحوم منصور نریمان این ساز را ایرانی کرد و چند کتاب نیز درباره عود با نام‌های «۴۲ قطعه برای عود» و «ردیف موسیقی ایرانی برای بربت» نوشت.

عضو هیأت مدیره کانون پژوهشگران خانه موسیقی افزود: در حال حاضر این ساز در گروه‌نوازی و تک‌نوازی در همه نقاط ایران رواج کامل دارد و در کلاس‌ها و دانشگاه‌ها نیز تدریس می‌شود.

او در پاسخ به این پرسش که معرفی ساختن و نواختن عود و ثبت جهانی آن در یونسکو چقدر می‌تواند در رونق آن تاثیر داشته باشد؟  بیان کرد: همیشه این موضوع را مطرح کردم که ثبت هر پدیده‌ای به صورت جهانی ارزش بالایی دارد و تفاوتی هم ندارد کدام اثر باشد. اگر ما مدعی این هستیم که صاحب فرهنگی غنی هستیم، می‌توانیم نمونه‌هایی را در حوزه موسیقی به ثبت برسانیم؛ چراکه در حوزه موسیقی برای خودمان وزنه‌ای بودیم.  

این پژوهشگر موسیقی همچنین گفت: وقتی وزارت میراث‌ فرهنگی پرونده ثبت جهانی را تهیه می‌کند، این پیام را به ما می‌دهد که این اثر، ارزشمند است. مردم هم معرفی جهانی را پذیرفته‌اند، از سویی همه ارگان‌های خصوصی و دولتی نیز قبول کردند تا از ثبت ساز عود حمایت کنند. پس از این، ساز عود ارج و قرب بیشتری دارد و باید بپذیرند و مجریان این ساز را حمایت کنند تا بتوانند تکثیر شوند.

وجدانی افزود: این‌ها دستاوردهایی است که پس از ثبت جهانی شدن یک اثر، در بعد جهانی و بین‌المللی به آن ارزش داده می‌شود. ثبت جهانی هر اثری ارزشمند است و باعث حفاظت از آن اثر می‌شود. ممکن است بسیاری ندانند و بگویند ثبت فقط ثبت است، در صورتی‌که این‌طور نیست. در نتیجه ما باید برای حفاظت از هر اثری که ثبت جهانی می‌شود برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باید داشته باشیم.  

هنر ساختن و نواختن عود چهارشنبه (نهم آذرماه) در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو مشترک به نام ایران و سوریه ثبت شد. ایران از مجموعه موسیقی کشور، تا کنون مهارت ساخت و نواختن دوتار، هنر ساختن و نواختن کمانچه، ردیف‌ موسیقی ایرانی، موسیقی بخشی‌های خراسان را در فهرست جهانی میراث ناملموس یونسکو ثبت کرده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: میراث ناملموس میراث جهانی یونسکو بربط جام جهانی ۲۰۲۲ قطر قیمت طلا تعطیلی مدارس تيم ملی فوتبال ايران ساختن و نواختن ثبت جهانی ساز عود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۱۰۴۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگرانی از اعتراضات ضدصهیونیستی در عربستان،‌ مصر و اردن

خیزش های دانشجویی در آمریکا و دیگر جوامع غربی زنگ خطری برای دولت های عربی بوده و آنها را نسبت به سرایت این اعتراضات نگران کرده است. وقوع چنین بحرانی در کشورهای عربی می تواند منجر به برهم خوردن ثبات داخلی شود. - اخبار بین الملل -

به گزارش سایت عربی خبرگزاری تسنیم، طی روزهای اخیر رسانه های منطقه ای گزارش های متعددی از تشدید وضعیت امنیتی-سیاسی در کشورهای عربی همچون مصر، عربستان و اردن داده اند که این امر در ارتباط با تحولات فلسطین بوده است. در همین رابطه بلومبرگ گزارش داد که عربستان سعودی تعدادی از منتقدان جنگ علیه فلسطین را دستگیر کرده است.

این رسانه با اشاره به اینکه این موج از دستگیری ها موجب نگرانی فعالان حقوق بشر شده تاکید می نماید که یکی از مدیران اجرایی که در پروژه‌های اقتصادی موسوم به 2030 حضور دارد نیز در میان افراد دستگیر شده قرار دارد. بلومبرگ در این گزارش تاکید کرده که نگرانی از فعالان حمایت از فلسطین تنها در عربستان سعودی نیست.

پایگاه «میدل ایست آی» هم در این راستا گزارش داد که مقامات مصری دستکم 120 نفر را به اتهام همدردی با فلسطین از زمان آغاز جنگ غزه دستگیر کرده اند. قاهره طی سال های گذشته به دلیل همراهی با رژیم صهیونیستی در محاصره غزه مورد انتقاد افکار عمومی بوده است و این درحالی است که اهالی غزه از نظر فرهنگی و حتی لهجه بیشترین قرابت را با مصر دارند.

علاوه بر این، روزنامه «العرب» هم در گزارشی با اشاره به نگرانی درخصوص فعالیت های اجتماعی و سیاسی در حمایت از فلسطین مدعی شد که تقویت همکاری امنیتی در زمینه مقابله با عناصر اخوانی موجود در کویت یکی از محورهای رایزنی عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر با شیخ مشعل امیر کویت در سفر اخیرش به قاهره بوده است. اخوانی های کویت به طور سنتی روابط نزدیکی با فلسطینی ها داشته اند و از 7 اکتبر کویت بارها شاهد تظاهرات های حمایت از فلسطین بود که البته این روند طی دو ماه اخیر بطور قابل توجهی متوقف شد.

«القدس العربی» هم با اشاره به نگرانی از فعالیت های مردمی علیه رژیم صهیونیستی در اردن به ویژه تظاهرات های مستمر مقابل سفارت این رژیم در امان تاکید کرد که نگرانی های جدی درخصوص تکرار موج اعتراضی جدید در جهان عرب در نتیجه استمرار جنگ غزه به وجود آمده است. همین رویکرد باعث شده تا دستگاه اطلاعاتی اردن حساسیت بیشتری نسبت به اخوانی ها داشته باشد و از ائتلاف این گروه با "حراک الشعبی"(معارضان شرق عشایر اردن) نگران باشد. این نگرانی زمانی تشدید می شود که ابوعبیده در آخرین پیام اش به مناسبت دویستمین روز نبرد از تظاهرات های مردم علیه سفارت رژیم صهیونیستی در اردن تقدیر و خواستار ادامه آن شده بود.

این ارزیابی ها درحالی است که تجربه تاریخی نیز گواه حساسیت افکار عمومی عربی نسبت به تحولات فلسطین است و اغلب کشورهای عربی بعد از شکست نظامی در سال 1968 شاهد دگرگونی های سیاسی و بی ثباتی های عمیقی مشابه  تحولات دهه 1970 بودند. در آن برهه از تاریخ، شکست اعراب در جنگ 6 روزه 1967 برابر رژیم صهیونیستی منجر به ظهور نیروهای راستگرا و ملی گرایی شد که سایه آن چند دهه بر منطقه عربی باقی ماند.

از سوی دیگر، خیزش های دانشجویی در آمریکا و سپس دیگر جوامع غربی نیز زنگ خطری برای دولت های عربی بوده و آنها را نسبت به سرایت این اعتراضات نگران کرده است. کما اینکه در دهه 1960 اعتراضات دانشجویی ضد جنگ ویتنام در آمریکا به مرور به آلمان غربی، فرانسه و دیگر کشورهای جهان صادر شد. طبعا وقوع چنین بحرانی در کشورهای عربی که به دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی در سال های اخیر همواره آبستن تحولات بوده اند، می تواند منجر به برهم خوردن ثبات داخلی شود.

بلومبرگ: عربستان فعالان منتقد اسرائیل را دستگیر می‌کندگفت‌وگوهای پنهانی عربستان با اسرائیل در جریان جنگ غزه

 

کشورهای عربی فوق الذکر به این دلیل نگران هستند که مسئله فلسطین می تواند با شکاف‌های داخلی ناشی از نوسازی اجتماعی، مشکلات اقتصادی و یا جمعیت بالا در این کشورها تقاطع پیدا کند. در مجموع به نظر می رسد که دستگیری و تشدید شرایط امنیتی در برخی کشورهای عربی خلیج فارس و شمال آفریقا از این امر نشأت گرفته، ولی در صورت استمرار قتل عام مردم غزه توسط صهیونیست ها این امر می تواند مقدمه ای بر غلیان اجتماعی مجدد در جهان عرب شود.

انتهای پیام/